De bekendste mummie
De 167 centimeter lange mummie van Anchhor is een van de bekendste in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. Het museum kocht hem samen met zijn mummiekisten in 1826. Anchhor was een hogepriester van de oorlogsgod Montoe in Thebe, nu Luxor, in zuidelijk Egypte. Hij leefde en stierf rond de periode 650-625 v.Chr., en werd waarschijnlijk ongeveer 30 tot 52 jaar oud.
Digitaal ontleden met 3D-scan
Om het lichaam van de hogepriester zichtbaar te maken werd de mummie in 1999 door een CAT-scan gehaald. In 2015 volgde er een 3D-scan in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Dankzij deze scan kunnen museumbezoekers in de vaste tentoonstelling Egypte Anchhor met een touchscreen digitaal ontleden zonder dat de mummie beschadigd raakt. Daarbij kan hij als het ware tot op het bot worden bekeken.
Resultaten van de scans
Op basis van de röntgenscans kon worden vastgesteld dat Anchhor een gezonde dertiger moet zijn geweest toen hij stierf. Zijn gewrichten vertoonden weliswaar enkele slijtageplekken, maar zijn gebit was nog heel goed. Bij het röntgenonderzoek kwam een korrelige massa tussen zijn benen aan het licht, mogelijk de resten van een pakket met gebalsemde ingewanden. Op zijn lichaam, tussen de windsels, werden ook sieraden en amuletten gevonden. Op een insnede in de linkerzij, waar bij de balseming de ingewanden zijn weggehaald, lag een klein gouden plaatje waarin een oog was gegraveerd. In het oude Egypte was dit een middel om het kwaad te weren. Het plaatje is voor onderzoek verwijderd.
Anchhor in de negentiende eeuw
De mummie van Anchhor kwam in het bezit van het Rijksmuseum van Oudheden dankzij kolonel B.E.A. Rottiers, een Antwerpenaar die tussen 1819 en 1826 deels in opdracht van de Nederlandse overheid een drietal reizen door de Griekse archipel ondernam. Hij bracht een groot aantal Griekse en Romeinse voorwerpen bijeen, waarvan een groot deel in Leiden terechtkwam. Na zijn derde reis kwam hij thuis met een Egyptische mummie die hij van een Armeense handelaar zou hebben gekocht. De handelaar zou hem hebben verteld dat de mummie samen met de drie bijbehorende kisten was gevonden in een rotsgraf bij Famagusta op Cyprus. De toenmalige museumdirecteur Caspar Reuvens geloofde er niets van en deed zijn beklag bij de minister over Rottiers onbetrouwbaarheid. De herkomst van de mummie en de kisten kon echter niet worden achterhaald.
Priester uit een rijke familie
Inmiddels weten we veel meer. Anchhor was afkomstig uit een rijke, voorname familie. Zijn vader, grootvader en overgrootvader hadden dezelfde baan als hij. Zijn moeder, Nesmut, was zangeres in de tempel van de god Amon. Als hogepriester was Anchhor verbonden aan de tempel van de Thebaanse god Montoe, waarvan de resten te vinden zijn in het enorme tempelcomplex bij Karnak langs de oostoever van de Nijl, noordelijk van Luxor. Op de drie mummiekisten van Anchhor – de buitenste een oeroud, rechthoekig type, de middelste en binnenste mummievormig – staan de namen van zijn voorgeslacht. De kisten komen waarschijnlijk uit de dodentempel van koningin Hatsjepsoet in het Thebaanse keteldal van Deir el-Bahari.
De mummie
De mummie van Anchhor is een kenmerkend Thebaans exemplaar uit de Late Periode (722-332 v.Chr.), onder andere vanwege het kralennet dat de mummie van hoofd tot voeten bedekt. Het net is opgebouwd uit ruitvormige mazen van duizenden blauwe cilinderkralen met ringvormige kralen op de verbindingspunten. Aan de bovenkant zit een verstevigde rand in mozaïekwerk van verschillende kleuren ringkralen; de onderzoom bestaat uit franje van gebundelde draden. Op het net zijn verschillende attributen bevestigd: hoog op de borst een scarabee van geglazuurd aardewerk (faience) met vleugels van vergulde cartonnage en lager twee stroken voor tekst en vier figuren van de zonen van de god Horus, eveneens verguld. De precieze betekenis van zulke kralennetten is niet helemaal duidelijk.
Kralen
Een mooi voorbeeld van een kralenmasker (38 centimeter lang, tweede afbeelding) is gevonden op de mummie van Peftjaoeneith, een hoge ambtenaar uit dezelfde periode als Anchhor. Het gezicht is gemaakt van groene kralen, de symbolische kleur van nieuw leven. Het gezicht heeft de starre vorm van een hiëroglief. Onder zijn korte baard zien we een kraag, een gevleugelde scarabee en de vier Horuszonen.
