Potje en flaconnetje voor badolie

De Romeinen besteedden veel aandacht aan de verzorging van hun lichaam. Een bad nemen was voor velen een dagelijkse routine. Welgestelden hoefden daarvoor niet ver te lopen: zij beschikten over een eigen badruimte. In de steden konden Romeinse burgers veelal terecht in een openbaar badgebouw. Baden in de Romeinse tijd kan het beste worden vergeleken met een bezoek aan de sauna in onze tijd. Een badgebouw beschikte over kleedkamers, een zweetruimte, een vertrek met warmwaterbaden, een ruimte op ‘kamertemperatuur’ en koudwaterbaden. Buiten kon er worden gesport.

Opgegraven badgebouwen

Bij opgravingen worden niet zelden resten van badgebouwen teruggevonden. Soms zijn het niet meer dan holle bakstenen (tubuli) waardoor warme lucht werd geleid, maar in veel gevallen zijn de omtrek van het badgebouw en de indeling in vertrekken nog goed herkenbaar. De fraaiste en duidelijkste restanten van een Romeins badgebouw in Nederland zijn opgegraven in Heerlen. Bij het nemen van een bad gebruikten de Romeinen geen washandje en zeep, maar een badschraper (strigilis) en olie. Het lichaam werd geolied, door de warme omgeving scheidde het lichaam afvalstoffen af, en vervolgens werden vuil en olie met behulp van de strigilis van het lichaam geschraapt.

Potje met jachtscène

De badolie werd bewaard in een flaconnetje of een potje van glas, metaal of aardewerk. Het versierde bronzen potje op de afbeelding is daar een fraai voorbeeld van. Rondom is in reliëf een jachtscène aangebracht. We zien een everzwijn dat tevoorschijn komt uit een grot, een bladloze boom, een rennende leeuw, een hardlopend hoefdier met lange horens dat worden aangevallen door een jachthond, een rennende leeuwin en een stel paarden in galop. Met gegraveerde sprietjes heeft de kunstenaar gras uitgebeeld op de grond en op twee rotspartijen. Het potje, gedateerd in de 2de of 3de eeuw na Chr., is in de negentiende eeuw gevonden in de buurt van Wijchen (Gelderland). Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) kreeg het voorwerp in bezit bij een boekverkoping in Utrecht.

Hoefdier

Op de andere afbeelding zien we een flaconnetje van geglazuurd aardewerk (9,3 centimeter hoog). Het is gemaakt in de vorm van een hoefdier met lange rechtop staande oren en lange gekrulde horens. Een handvat dat van de kop naar de rug liep, is afgebroken, net als de krul van de linker hoorn. De opening van het flaconnetje zit midden op de kop. Het voorwerp is gedateerd in de 1ste eeuw na Chr. en is in de negentiende eeuw aangekocht door het RMO. Het flaconnetje is gevonden op de Hunerberg in Nijmegen, waar een Romeins grafveld moet hebben gelegen. Het is dus vrijwel zeker een grafvondst.

1. De voorwerpen | Relevante voorwerpen