Tussen 1988 en 1990 werd bij het Limburgse Gennep een vroegmiddeleeuwse nederzetting opgegraven uit de late vierde en vijfde eeuw. De rijke metaalvondsten, het Romeinse glas en het aardewerk lieten er geen twijfel over bestaan dat het een centrum van metaalproductie was geweest voor het leger.

Vogelfibula

Tijdens de opgravingen werden de hier afgebeelde fibula’s of mantelspelden gevonden. Het ene exemplaar uit de periode 400-450 (bovenste afbeelding) is een bronzen vogelfibula. De roofvogel heeft een oogje van almandijn, een rode, doorzichtige halfedelsteen. Dergelijke adelaarachtige fibula’s bleven tot het begin van de zesde eeuw in gebruik.

Schijffibula

Het andere exemplaar is eveneens uit 400-450 afkomstig (onderste afbeelding). Het is een bronzen, vergulde schijffibula met in het midden een blauw glazen steentje. In Engeland waren dergelijke exemplaren populair in de tweede helft van de vijfde eeuw.

Sociale positie

Tijdens de opgravingen in Gennep werd een veertigtal fibula’s of fragmenten ervan teruggevonden. De mantelspelden waren bij uitstek geschikt om te laten zien welke sociale positie de drager ervan innam in een groep. Een aantal van de spelden werd gevonden tussen de overblijfselen van de behuizing van een edelsmid. Het was afgedankt materiaal dat omgesmolten kon worden.

Afdankertjes

De afdankertjes bestonden voor een deel uit ‘antieke’ Romeinse fibula’s. Het lijkt erop dat de inwoners van Gennep voormalige Romeinse woonplaatsen hebben afgestruind op zoek naar metalen voorwerpen. Van een aantal fibula’s weten we zeker dat ze in Gennep zijn gemaakt. Dat geldt onder andere voor een fibula in de vorm van een swastika (hakenkruis). Daarvan is zowel een loden model als de gietvorm teruggevonden.

Gedragen door mannen en vrouwen

Een aantal van de in Gennep aangetroffen mantelspelden werd gedragen door vrouwen, die er bij bijzondere gelegenheden mee pronkten, maar er zijn ook veel mannenfibula’s gevonden. De kostbaarheden verleenden de familie een zeker aanzien. Ze werden ook meegegeven aan de doden. Vooral door het onderzoek van grafvelden zijn we dan ook redelijk op de hoogte van hoe de vroege middeleeuwers erbij liepen.

Strategische plek

De nederzetting bij Gennep was gelegen op een rivierduin bij de samenvloeiing van de rivieren Niers en Maas. Vanaf omstreeks 390 werd er op deze strategisch belangrijke plek gewoond. Uit het aardewerk kan worden afgeleid dat de bewoners oorspronkelijk uit Noord-Nederland of Noordwest-Duitsland kwamen. Ze hebben hun strategische plek nog samen met het Romeinse gezag verdedigd tegen Germaanse invallen.