Scandinavische sieraden

Hoewel de Vikingen ook in Nederland hun sporen hebben nagelaten, zijn er hier te lande maar enkele archeologische vondsten gedaan die met hen in verband kunnen worden gebracht. Dat geldt bijvoorbeeld voor de hier afgebeelde sieraden. Waarschijnlijk zijn die door handel met Scandinavië of als geschenk in onze contreien terechtgekomen. Strikt genomen kun je ze dan ook beter Scandinavische sieraden noemen, of sieraden met een Scandinavisch-continentale mengstijl, dan Vikingsieraden.

Gevlochten armband

De gevlochten gouden armband met een maximale diameter van 8,4 centimeter (eerste afbeelding) komt uit Dorestad, een belangrijke handelsplaats op de plek van het huidige Wijk bij Duurstede, en dateert uit de negende eeuw. Hij bestaat uit vier dikke draden die naar het einde toe smaller worden en overgaan in een dunne massieve armring met een vierkante doorsnede. In Scandinavië is dit soort sieraden op verschillende plaatsen aangetroffen. Ze zijn zowel in goud als in zilver uitgevoerd.

Fibula en armring

Een ander sieraad uit Dorestad is een fibula van 6,8 centimeter met vlechtbandversiering (tweede afbeelding, links). Deze wordt gerekend tot de zogeheten ringfibula’s, penannular brooches die met de naald naar boven werden gedragen. Ze zijn ook in Noorwegen gevonden. Rechts op de tweede afbeelding is een zilveren armring met vijf ringvormige hangers afgebeeld. Die is enkele jaren geleden gevonden in het opgespoten zand bij Callantsoog. Dergelijke samengestelde artefacten hebben waarschijnlijk een Noorse herkomst.

Bedreven smeden

De goud- en zilversmeden van de Vikingen waren zeer bedreven in hun vak. Ze beheersten een heel scala aan technieken. Dat gold bijvoorbeeld voor het vlechten van dikke gouddraden. Ze konden ook fijne, buigzame kettinkjes maken en gebruikten in elkaar gevlochten muntstukken voor sieraden. Ze hadden een uitgebreid repertoire van versieringsmotieven, met een voorliefde voor afbeeldingen van dieren.

Niet alleen plunderaars

In de publieke opinie worden de Vikingen soms nog steeds afgeschilderd als meedogenloze plunderaars. Dat komt vooral door (kerkelijke) historische bronnen waarin verslag wordt gedaan van hun rooftochten langs kerken en (rijkdommen van) kloosters. Er bestaat ook een ander beeld van de Vikingen, namelijk dat ze vreedzame kolonisten en energieke handelaars waren.

Nederland in de middeleeuwen | Relevante voorwerpen