Keizer Tiberius
Dit marmeren standbeeld stelt de Romeinse keizer Tiberius Claudius Nero voor. Hij regeerde tussen 14 en 37 na Chr. De keizer is hier schaars gekleed: zijn bovenlichaam is naakt. Met zijn afgebroken, gestrekte rechterarm hield hij waarschijnlijk een lans vast, terwijl hij met de linkerarm zijn gewaad optilde. Hoewel het gezicht is beschadigd, kan het worden geïdentificeerd als een portret van Tiberius.
Heroïsche halfnaaktheid
De keizer is afgebeeld in een zogenoemde heroïsche halfnaaktheid. Halfgoden, heroën, werden in de oudheid op deze manier weergegeven. Tiberius verwijst hiermee naar zijn vergoddelijkte stiefvader, keizer Augustus, om zijn positie als keizer te rechtvaardigen. Het beeld is omstreeks 1800 gevonden in het antieke Unica, een plaatsje in de buurt van Tunis, de hoofdstad van Tunesië, samen met nog enkele andere grote standbeelden.
Gekocht in 1824
In 1824 werd een aantal van deze beelden aangekocht door kolonel Jean-Emile Humbert voor het Rijksmuseum van Oudheden. Humbert was een Nederlandse ingenieur die door de Tunesische regering was gevraagd om daar een haven aan te leggen, maar hij was ook een bevlogen verzamelaar van oudheden die in opdracht van het museum enkele reizen maakte om voorwerpen te verwerven voor de museale collectie.
Populaire generaal
Tiberius werd in 42 v. Chr. geboren als oudste zoon van zijn gelijknamige vader en moeder Livia Drusilla. Livia scheidde van haar man en trouwde met keizer Augustus, waardoor Tiberius diens stiefzoon werd. Tiberius volgde een gedegen Latijnse en Griekse opleiding en begon een politieke en militaire loopbaan. Hij stond te boek als een briljante, populaire generaal die veel militaire successen op zijn naam kon schrijven.
Stiefvader Augustus
In 11 v. Chr. dwong Augustus zijn stiefzoon zeer tegen diens zin te scheiden van zijn eerste vrouw en te trouwen met Julia, Augustus’ dochter. Tiberius trok zich voor enkele jaren terug op het Griekse eiland Rhodos, zogenaamd voor studieverlof. In het jaar 4 na Chr. werd hij door Augustus geadopteerd. In 12 na Chr. werd hij naast zijn stiefvader mede-regent en na diens dood in 14 na Chr. keizer.
Intriges en achterdocht
Tiberius stond bekend als een gesloten, jaloers en achterdochtig vorst. Als keizer ontbeerde hij de steun van de Romeinse senaat en werd hij sterk beïnvloed door zijn ambitieuze moeder Livia en de machtsbeluste prefect van de keizerlijke lijfwacht, Aelius Sejanus. Zij creëerden een sfeer van intriges aan het keizerlijke hof. In die sfeer regeerde de achterdochtige Tiberius met harde hand, wat uitmondde in een ware tirannie.
Buiten Rome
Buiten Rome gedroeg hij zich anders. Daar regeerde hij rechtvaardig en wijs, zo blijkt uit antieke bronnen. Vergevingsgezindheid (clementia) behoorde tot zijn belangrijkste deugden. In navolging van zijn stiefvader hervormde hij de departementen van de regering en bevorderde hij de welvaart van het rijk waar dat mogelijk was.
Vreemde dood
Op den duur trok Tiberius zich steeds vaker uit Rome terug en woonde hij uiteindelijk op het eiland Capri, waar hij er – volgens sommigen – een zeer decadente levensstijl op nahield. Het regeren liet hij aan anderen over. In 37 na Chr. werd hij, volgens sommige auteurs, vermoord. Hij was behoorlijk ziek toen hij flauwviel en weer bijkwam. De prefect van de keizerlijke lijfwacht gaf zijn personeel daarop opdracht hem met een grote hoop kleren te bedekken, waardoor hij stikte. Zijn opvolger Caligula was toen net als nieuwe keizer aan de macht. Het volk in Rome vierde feest en wilde de overleden keizer een begrafenis ontzeggen. ‘Tiberius in de Tiber’ was de kreet die overal werd gehoord. Maar hij werd in stilte gecremeerd en bijgezet in het keizerlijke mausoleum.
