Emailfibula

Nederland middeleeuwen

Zeldzame Karolingische bronzen fibula, van langwerpig vierkante vorm, met concave zijden. Het middenvak, omrand door een parellijst, is met blauw, rood, geel en blauwachtig wit email-cloisonné versierd.

Deze kussenfibula is opgebaggerd in Rozenburg (Zuid-Holland). Hij dateert uit de periode 800-850, ten tijde van de zogenaamde ‘Karolingische Renaissance’. Deze periode is vernoemd naar keizer Karel de Grote, die als eerste van zijn dynastie begon met culturele vernieuwingen waarbij hij veel terugkeek naar de Romeinse tijd. Ook mantelspelden (‘fibulae’) werden in deze tijd gemaakt naar Romeins voorbeeld. Een fibula is een (versierde) plaat met op de achterkant een sluitbare speld. Zulke broches werden gebruikt om kledinglagen op elkaar te spelden of gewoon voor het mooie. De kussenfibula dankt zijn naam aan zijn vorm. Dit langwerpige exemplaar heeft rondom een geschulpte rand en is binnenin versierd met email cloisonné. Email is een decoratiemethode waarbij een dun, vaak kleurig glaslaagje over metaal wordt gesmolten. Cloisonné is een techniek waarbij steen of email in kleine vakjes van metaal wordt geklemd of gesmolten. Sommigen denken dat de rode cirkels bessen zouden kunnen voorstellen. Het email in sieraden uit deze periode lijkt wel vaker op boompjes met vruchten. Anderen zien in de gele ruit en de rode cirkels een christelijk kruisje. In het christelijke Karolingische Rijk moest je christen zijn om macht te verkrijgen. Omdat in deze tijd de geestelijkheid zelf eerder arm was, zal voornamelijk de wereldlijke (politieke) macht sieraden met christelijke symboliek hebben gedragen. De meeste sieraden uit Dorestad zijn echter niet expliciet christelijk, maar tonen juist dat de rijken zich spiegelden aan de Romeinse tijd. Het object is in september 1959 door het museum aangekocht van een antiquair. Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: A. Willemsen 2009, Dorestad, p.7-8, 69, 73-74. Tentoonstellingsteksten RMO, Dorestad (2009).

Details

Afmetingen: 1,6 x 3 x 2,2 cm
Materiaal: metaal ; brons ; email
Periode: Vroege Middeleeuwen C 800-850 n.Chr.
Vindplaats: Nederland, Zuid-Holland, Rotterdam, Rozenburg
Verwerving: aankoop 1959 september
Inventarisnummer: h 1959/9.7

Relevante topstukken

Alle topstukken