Langdurige bruikleen van Erfgoed Leiden en omstreken. Bronzen ruitermasker.

Nederland was vanaf ongeveer 50 v.Chr. tot aan de 5e eeuw na Chr. onderdeel van het Romeinse Rijk. Tot in de 4e eeuw na Chr. vormde de Rijn in Nederland de noordelijke grens (Limes) van het Romeinse Rijk. Om die grens te bewaken werden er een keten aan forten, kleine versterkingen en wachttorens met bijbehorende wegen gebouwd. Rondom de forten ontstonden dorpjes waar bijvoorbeeld de families van de soldaten woonden.

In Nederland zijn meerdere ruitermaskers gevonden. Bijzonder zijn ook de gezichtsmaskers die door de ruiters gedragen zijn. Dit exemplaar is gevonden in Leiden, bij het grensfort Matilo, op de kruising van de rivieren Vliet en Rijn. Het masker is aangetroffen op de bodem van een kreek.

Al tijdens de opgraving was het de archeologen opgevallen dat in de omgeving van het masker nog veel meer metalen objecten lagen, die allemaal in heel goede staat waren. Zo waren veel van de munten niet versleten, wat erop wijst dat ze weinig zijn gebruikt. Ook zijn paardenbotten gevonden, waaronder zelfs een complete paardenschedel vlak bij dit masker. Volgens onderzoek was het paard onthoofd. Wellicht bestond er een relatie tussen het offeren van het hoofd van een paard en een deel van het hoofddeksel, namelijk het masker, van een ruiter. De combinatie van deze twee doet vermoeden dat het gezichtsmasker waarschijnlijk niet verloren is, maar mogelijk bewust in het water is gedeponeerd, als offer. Aan welke godheid het masker is geofferd is niet bekend.

Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: de Bruin, Romeinen langs de Rijn, 2020, p.35.