Volgens een Griekse mythe had de oppergod Zeus op een dag ondragelijke hoofdpijn, nadat hij zijn zwangere vriendin Metis had opgegeten. Hephaestus, de smid van de goden, verloste hem door met een bijl zijn hoofd in te slaan. Uit Zeus’ hoofd verscheen een volwassen vrouw in volle wapenrusting: het kind van Metis en Zeus, Pallas Athena. Zij werd een erg populaire godin, die vooral vereerd werd als de godin van de wijsheid en het technisch inzicht.

Athena is hier afgebeeld met haar vaste attributen: een helm, een speer en de ‘aegis’, een geitenvel dat zij op haar borst draagt. De aegis is versierd met het hoofd van Medusa, een van de drie Gorgonen. Perseus, zoon van Zeus en Danaë, werd op een dag op Medusa afgestuurd met een missie: hij moest haar het hoofd afhakken. Hij slaagde hierin, en bracht Athena het hoofd. Volgens de mythologie kon Medusa’s blik zelfs na haar dood nog vijanden in steen veranderen. Haar slangenhaar wordt hier gesymboliseerd door de slangetjes die rondom de aegis zijn afgebeeld.

Athena is onder andere de godin van het tactisch inzicht, belangrijk in een oorlog. Op deze vaas heeft Athena haar helm afgezet en laat zij haar speer zakken. Op de andere kant is de overwinningsgodin Nikè te zien als een gevleugelde vrouw die een offer brengt.

Deze amfoor komt uit de verzameling van Lucien Bonaparte, broer van Napoleon. De schilder wordt de ‘Berlijnschilder’ genoemd, naar een stuk van zijn hand in de Antikensammlung in Berlijn. Die was getuige van de Perzische Oorlogen, die bijna tot de vernietiging van Griekenland hadden geleid. Dit zou dus een overwinningsvaas kunnen zijn.

Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: Willemsen (red.), Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden, 2020, p. 79.