canope in mensenvorm

Klassieke oudheid

Etruskische canoop uit de omgeving van Sarteano. Eivormig lichaam, geïnspireerd op Attische amforen, met in de handvatten 2 losse onderarmen. Deksel in de vorm van een mannenhoofd.

Het deksel van deze urn toont een streng kijkende man met gedetailleerde gelaatstrekken zoals een kuitje in de kin en een adamsappel. In de kruin van de figuur is een opening gemaakt om de hete lucht tijdens het bakproces te laten ontsnappen. De urn zelf is geïnspireerd op Atheens aardewerk uit de 6e eeuw v.Chr., toen veel Grieks aardewerk werd geïmporteerd en nagebootst in Etrurië. Amforen uit Athene dienden als voorbeeld voor deze urn. Urnen in de vorm van mensen kwamen al voor in de oudste fase van de Etruskische cultuur, de Villanova-periode (900-700 v.Chr.). Het begraven van gestileerde miniatuurversies van mensen in aardewerk werd in de omgeving van de Etruskische stad Chiusi voortgezet. Elders in Etrurië kwam al ‘inhumatie’ (begraving) voor in grafheuvels en tombes, maar rond Chiusi vinden we nog putgraven met bijzondere crematie-urnen. Deze worden ‘canopen’ genoemd, naar de vazen voor ingewanden uit het oude Egypte. De urnen stonden op een troon met een gedekte tafel ervoor. Hieruit blijkt het idee van het graf als een eeuwig onderaards huis. Het is helaas onbekend wanneer deze canoop is gevonden. In 1828 werd deze gekocht door de militair ingenieur Jean-Emile Humbert in opdracht van Caspar Reuvens, de eerste directeur van het RMO. Humbert staat bekend als de ontdekker van de antieke stad Carthago. Hij kocht oudheden voor het museum. De rechterarm ontbrak oorspronkelijk en werd door de antiquair, die het stuk te koop aanbood, nagemaakt en toegevoegd. Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: Willemsen (red.), Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden, 2020, p. 67.

Details

Afmetingen: 56 cm
Materiaal: aardewerk ; impasto
Periode: ijzertijd ; archaïsch 530-520 v.Chr.
Vindplaats: Italië, Toscane, Sarteano, Sarteano
Verwerving: aankoop 1830 mei
Inventarisnummer: H III BBBB

Relevante topstukken

Alle topstukken