Pot

Nederland prehistorie

Bandkeramische aardewerken pot met versiering. Verlijmingen en voor het grootste deel aangevuld; barst bij de rand.

Dit voorwerp komt uit het oudste grafveld van Nederland bij Elsloo in Zuid-Limburg dat dateert van rond 5000 v.Chr. Het hoort bij een nederzetting van de Lineair-Bandkeramische Cultuur, genoemd naar de versiering op hun aardewerk. Op dit aardewerken potje is die versiering nog goed te zien. Die werd aangebracht met spatels en kammetjes. De potten werden gebruikt om in te koken, voedsel in op te slaan of werden gebruikt als servies. Ook werden ze meegegeven in het graf. Overleden mensen werden zowel begraven als gecremeerd. Bij de begravingen lagen de doden meestal gehurkt op hun zij in kleine kuilen. Vrouwen kregen vaak versierd aardewerk en maalstenen mee, van belang bij voedselbereiding. In mannengraven zijn vaker dissels (voor houtbewerking) en pijlpunten (voor jacht, maar ook in gevechten teruggevonden). De lichamen werden bestrooid met rode oker, die mogelijk levenskracht symboliseerde. Dit grafveld is ongeveer 150 jaar in gebruik geweest en was de enige begraafplaats in de wijde omtrek. Met de Bandkeramiekcultuur begint in Nederland de Nieuwe Steentijd, gekenmerkt door landbouwende gemeenschappen met vaste woonplaatsen. Deze verandering was vierduizend jaar eerder begonnen in het Midden-Oosten. Daar werden wilde dieren en planten gedomesticeerd. De landbouw verspreidde zich vervolgens via verschillende routes over Europa en Azië. In Hongarije ontstond rond 5500 v.Chr. de Bandkeramische cultuur, die zich verspreidde vanuit Frankrijk tot aan Oekraïne en omstreeks 5300 v.Chr. Limburg bereikte. Opvallend is dat de Bandkeramische materiële cultuur en gebruiken over dat enorme gebied vrijwel hetzelfde waren. Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: Willemsen (red.), Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden, 2020, p.167.

Details

Afmetingen: H. 12 cm ; Diam. 14,4 cm
Materiaal: aardewerk
Periode: prehistorie 5400-4900 v.Chr.
Vindplaats: Nederland, Limburg, Stein, Elsloo, gebouw 26
Verwerving: overdracht 1980 januari
Inventarisnummer: l 1980/1.234

Relevante topstukken

Alle topstukken