Het Rijksmuseum van Oudheden heeft een unieke verzameling cameeën aangekocht. Het gaat om 444 miniatuurkunstwerken van uitzonderlijk hoog niveau, ‘gesneden’ uit kleurrijke steensoorten. Meer dan driehonderd exemplaren zijn vanaf nu te zien in het museum. De voorwerpen dateren uit de Klassieke Oudheid, de Middeleeuwen tot in de zeventiende eeuw. Het gaat om de verzameling van Derek Content, een Amerikaan van Nederlandse komaf. Het museum kocht vrijwel zijn gehele collectie voor ruim € 5,4 miljoen. Bijna de helft van deze som is bijgedragen door de Vereniging Rembrandt. Door de aanwinst behoort de RMO-collectie gesneden stenen in één keer tot de topcollecties in Europa.

Cameeën: stenen siervoorwerpen

Cameeën zijn kleine stenen siervoorwerpen, waarin een voorstelling in reliëf is uitgewerkt, vaak tot in de kleinste details. Gedurende de Oudheid waren cameeën populair als sieraad, pronkstuk en talisman. De voorstellingen lopen uiteen van keizerportretten, goden en dieren tot symbolen, spreuken en teksten.

Steun van fondsen

42 topstukken van de nieuwe cameeëncollectie zijn aangekocht met aanzienlijke steun van de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Eleonora Jeuken-Tesser Fonds, haar Fonds 1931, haar Rembrandt UK Circle Fund, haar Themafonds Oudheid en Archeologie, en de jaarlijkse bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds. De Vereniging Rembrandt nam daarmee € 2,5 miljoen voor haar rekening, bijna de helft van het totale aankoopbedrag. De overige financiering is verkregen van de VriendenLoterij, particuliere donaties en private RMO-fondsen: Elisabet Huss Fonds, Van der Schans Fonds, Asklepios Fonds, Eega van Asklepios Fonds en Gildemeester Fonds.

Tentoonstelling Cameeën. Meesterwerken in miniatuur

De elegantie en schoonheid van cameeën staan centraal in de nieuwe tentoonstelling Cameeën. Meesterwerken in miniatuur. Hierin zijn meer dan honderd exemplaren van de Content Family Collection te bewonderen. In de toekomst zal het museum de nieuwe cameeën gaan gebruiken in tijdelijke tentoonstellingen en educatieve programma’s. Zo’n tweehonderd gesneden stenen hebben alvast een plek gekregen in de vaste tentoonstelling over Grieken en Romeinen. Een publicatie over de aanwinst en de topstukken is voor € 10 te koop in de museumwinkel en de webshop.

Content Family Collection

Derek Content begon vijftig jaar geleden met het verzamelen van cameeën. De Content Family Collection groeide uit tot een van de grootste privécollecties ter wereld. Delen ervan zijn ruim tien jaar te zien geweest in het Ashmolean Museum in Oxford. De collectie telt talrijke cameeën uit de Oudheid, waaronder technisch complexe hoogstandjes, unieke exemplaren in hun originele zetting en 93 tekstcameeën, de grootste collectie in privébezit. De aankoop is een uitzonderlijk aanvulling op de museumcollectie. Zowel geografisch als chronologisch vult de nieuwe cameeëncollectie die van het Rijksmuseum van Oudheden naadloos aan. Samen tonen ze de ontwikkeling van de cameekunst gedurende tweeduizend jaar en bieden inzicht in het persoonlijke leven van mensen in de Oudheid.

Herkomst

De collectie is meermaals en integraal gepubliceerd, voor het laatst in 2018. Toch is de oorspronkelijke herkomst van de stenen in veel gevallen lastig te achterhalen. Cameeën kwamen immers voor in de hele antieke wereld en zijn vanwege hun kleine formaat, net als munten, eenvoudig te verhandelen geweest: ze zijn eeuwenlang van hand tot hand gegaan. Daarom is ter voorbereiding van de aankoop drie jaar gewerkt aan het documenteren van de cameeën en hun herkomstgeschiedenis. Ook in de toekomst zal het museum herkomstonderzoek blijven doen. Content schenkt daartoe zijn gehele archief en bibliotheek aan het museum.

Toegankelijk voor iedereen

Inmiddels zijn de aanwinsten opgenomen in de collectiezoeker op deze website. Ze zijn voorzien van een omschrijving, afbeeldingen en de informatie die bekend is over de herkomst. Op die manier is de verzameling digitaal toegankelijk voor geïnteresseerden en verder onderzoek, binnen en buiten de museummuren.