Lezingenreeks over uniek archeologisch project
Oss is een begrip in de wereld van de Nederlandse archeologie. Al vijftig jaar leggen Leidse archeologen de geschiedenis van de gemeente bloot, in nauwe samenwerking met de inwoners en het gemeentebestuur. In 2024 wordt deze vijftig jaar aan samenwerking gevierd, onder andere met een driedelige online lezingenreeks over de opgravingen, georganiseerd door het Rijksmuseum van Oudheden en de Universiteit Leiden.
- data: zondag 15, 22 en 29 december 2024 (u kunt zich per lezing aanmelden)
- tijd: 14.00 – 15.00 uur
- locatie: online uitzending
- kosten: gratis
Vijftig jaar in drie lezingen
Wetenschappers en onderzoekers van de gemeente Oss, de Universiteit Leiden en het Rijksmuseum van Oudheden vertellen in drie online lezingen over de hoogtepunten en bijzonderheden van de opgravingen in Oss. Nadat in 1933 het befaamde ‘Vorstengraf’ werd gevonden door archeologen van het Rijksmuseum van Oudheden, heeft het in 1962 opgerichte Instituut voor Prehistorie Leiden tussen 1974 en 2024 ruim 120 hectare opgegraven in deze Brabantse gemeente. Zes specialisten laten deze jaren en hectares de revue passeren:
Programma
- 15 december 2024: 50 jaar Universiteit Leiden in Oss | door Richard Jansen (Universiteit Leiden) en Mijke Peeters (gemeente Oss)
- 22 december 2024: Dagelijks leven in Nederland voor en na het jaar 0 | door Luc Amkreutz (Rijksmuseum van Oudheden) en Mark Driessen (Universiteit Leiden)
- 29 december 2024: (Vorsten)graven in brons- en ijzertijd | door Sasja van der Vaart-Verschoof (Rijksmuseum van Oudheden) en Arjan Louwen (Universiteit Leiden)
50 jaar Leidse archeologie in Oss | Meer informatie over het archeologische opgravingsproject in Oss en de viering van het vijftigjarig jubileum vind u op de website van de Universiteit Leiden. Vorstengraf | De voorwerpen uit het Vorstengraf van Oss maken deel uit van de tentoonstelling Bronstijd – Vuur van verandering in het Rijksmuseum van Oudheden (te zien t/m 16 maart 2025).
Aanmelden
Meld u aan voor de online uitzendingen (u kunt zich per lezing aanmelden)
Iedereen kan de lezingen uit deze reeks thuis gratis volgen. U hoeft geen extra programma’s te downloaden of te installeren op uw computer. Na aanmelding ontvangt u een link, waarmee u via de browser op uw pc, laptop, tablet of smartphone de lezing kunt volgen. De uitzending is vanaf vijf minuten voor aanvang online. De link blijft twee weken geldig, zodat u kunt terugkijken.
Leidse studenten archeologie tijdens de 'field school' in 2021
Leidse studenten archeologie tijdens de 'field school' in 2022
Drie online lezingen
Lezing 1 | 50 jaar Universiteit Leiden in Oss
Door Richard Jansen (docent Universiteit Leiden en voormalig gemeentearcheoloog Oss) en Mijke Peeters (gemeentearcheoloog Oss)
Al vijf decennia lang doen Leidse archeologen onderzoek naar de geschiedenis van Oss. Oss speelt daarnaast een belangrijke rol in het onderwijs van Leidse archeologiestudenten. Honderden studenten uit binnen- en buitenland hebben hier leren opgraven tijdens de Fieldschool. Dankzij deze samenwerking is de afgelopen decennia een groot aaneengesloten gebied in Oss opgegraven. Dit is uniek in Nederland en zelfs in Noordwest-Europa. De universiteit richt zich bovendien niet alleen op opgravingen. Ook de bestaande vondsten worden steeds opnieuw onderzocht. Zo zijn de crematieresten van de Vorst van Oss inmiddels door drie generaties onderzoekers bekeken. Bij elk onderzoek leiden nieuwe technieken tot nieuwe inzichten. (aanmelden)
Lezing 2 | Dagelijks leven in Nederland voor en na het jaar 0
Door Luc Amkreutz (conservator Rijksmuseum van Oudheden) en Mark Driessen (Universiteit Leiden)
Voor | Meer dan vierduizend jaar geleden brak een nieuwe periode aan in Europa: de bronstijd. Een nieuw metaal werd geïntroduceerd en in het kielzog ontstonden grote sociale, economische en religieuze veranderingen. In zijn lezing neemt Luc Amkreutz u mee naar de brons- en ijzertijd in Europa en Nederland. Hij vertelt hoe de mensen leefden, wat ze aten en welke contacten ze hadden. Het laat de verbondenheid van de samenleving zien en de belangrijke ontwikkelingen die in deze periode plaatsvonden, ook rond Oss.
Na | Tijdens de Romeinse periode kwamen de Lage Landen onder controle van een centraal gereguleerde militaire staat. Nieuwe aspecten van materiële cultuur en technologie deden hun intrede en er ontstond een hoge mate van mobiliteit en interculturele interactie. Dit gebeurde voornamelijk in de nieuwe, planmatig opgezette militaire en nederzettingen langs de Romeinse rijksgrens en in het nabije achterland. Mark Driessen vertelt wat deze ontwikkelingen betekenden voor de mensen in relatief kleine rurale nederzettingen, die bijvoorbeeld te vinden waren in en rond het hedendaagse Oss. (aanmelden)
Lezing 3 | (Vorsten)graven in brons- en ijzertijd
Door Sasja van der Vaart-Verschoof (Rijksmuseum van Oudheden) en Arjan Louwen (Universiteit Leiden)
In de loop van de bronstijd verandert op veel plekken in Europa iets fundamenteels in de omgang met de doden: niet langer worden ze alleen maar begraven, maar ook gecremeerd en bijgezet in urnenvelden. De graven zelf stellen op het eerste gezicht niet veel voor: een kuiltje met crematieresten in de grond, vaak zonder grafgiften en afgedekt met een klein grafheuveltje. Toch schuilen er rijke verhalen achter deze ogenschijnlijke armetierige graven. Daarnaast duiken aan het begin van de ijzertijd zogeheten vorstengraven op, waarvan het bekendste voorbeeld is opgegraven bij Oss. Ze kenmerken zich door een uitgebreide set aan grafgiften en monumentale grafheuvels. Welke ideeën en verhalen schuilen er achter de urnenvelden en vorstengraven? (aanmelden)