Aan het begin van de twintigste eeuw waren twee Nederlanders bezig om een indrukwekkende privéverzameling kunst aan te leggen: kunstkenner en -handelaar Frits Lugt en Helene Kröller-Müller, echtgenote van zakenman Anton Kröller. Beiden verzamelden vooral tekeningen, schilderijen, gravures, beeldhouwkunst, etc. van (inter)nationale schilders en kunstenaars. Daar zaten werken van grote namen tussen, zoals Rembrandt en Van Gogh. Maar hun belangstelling voor kunst ging verder dan oude meesters en de grote schilders van hun tijd. Ze verzamelden ook objecten uit de oudheid, zoals Egyptische beelden en Griekse vazen.

Scherp kunsthistorisch oog en gevoel voor esthetiek

De tentoonstelling toonde de mooiste objecten uit deze onbekende ‘oudheidkundige’ deelcollecties van Kröller-Müller en Lugt. Helene Kröller-Müller kocht Griekse vazen en Egyptische beelden en amuletten. Deze archeologische voorwerpen waren al jarenlang niet meer voor publiek te zien geweest. De collectie van Frits Lugt bevat prachtige Griekse vazen, Romeins glas en Egyptische voorwerpen uit het Nieuwe Rijk (ca. 1550 – 1070 v.Chr.). Geen van beiden had enige archeologische scholing gevolgd. Maar een scherp kunsthistorisch oog en hun buitengewone gevoel voor esthetiek zorgde ervoor dat ze een archeologische collectie van hoog niveau bijeen brachten.

Van fraaie Griekse vazen tot sierlijk Romeins glas

In Op het oog zagen bezoekers een selectie van tweehonderd voorwerpen, waaronder fraaie Griekse vazen, sierlijk Romeins glas, en Egyptische beeldjes en amuletten. Portretten, foto’s en brieven geven een idee van de mens achter de verzamelaar en hun passie voor het verzamelen van kunst. Daarnaast schetste Op het oog een nostalgisch beeld van de periode waarin de collecties van Lugt en Kröller-Müller tot stand kwamen.

• De tentoonstelling werd gemaakt in samenwerking met het Kröller-Müller Museum (Otterlo) en de Fondation Custodia (Parijs). Zij hebben respectievelijk de collecties van Helene Kröller-Müller en Frits Lugt in beheer.