Seks, drugs en rock-‘n-roll | Rijksmuseum van Oudheden

Een kleine tentoonstelling met bijzondere invalshoek

(uitsluitend online te zien)

door:

Lara Weiss, conservator collectie Egypte

Serene kunst

Wie naar de kunst uit het oude Egypte kijkt, ziet vaak nogal serene figuren. Niet bepaald rock-‘n-roll, zou je denken. Dat heeft te maken met de relatief strenge voorschriften van vormen in de oud-Egyptische kunst. Beelden en reliëfs werden gemaakt voor de eeuwigheid en tonen de hoge ambtenaren zittend of staand, zonder veel beweging. Bovendien zijn door de eeuwen heen veel van de oorspronkelijk felle kleuren verloren gegaan. Ook dat versterkt de indruk van een rustige, ‘klassieke’ schoonheid. Toch wisten ook de oude Egyptenaren hoe je een feestje viert. Vaak in het kader van religie, maar natuurlijk ook om gewoon plezier te hebben. Deze pop-up-tentoonstelling geeft een inkijkje in Egyptische uitspattingen in de oudheid en de achterliggende symboliek.

Seks

Als we de Egyptische wijsheidsteksten mogen geloven, was echtelijke trouw de norm in het oude Egypte. Maar er is ook veel over overspel bekend. Seks was in principe bedoeld voor het verwekken van zo veel mogelijk nakomelingen. Ook stimulerende middelen waren bekend. Medische teksten bevelen hiervoor een crème van honing (zie ‘Papyrus met recepten’) aan.

Drugs

Buitensporige consumptie van alcohol was niet altijd wenselijk, blijkt uit wijsheidsteksten: “Ik heb vernomen dat je je schrijversopleiding verwaarloost en je vergaat in vermaak, dat je om de huizen trekt en er een walm van bier achter je aan waait”, zegt er één. En een ander: “Je kunt het vergelijken met een kromme stuurriem, die noch aan een kant noch naar de andere wil, of met een schrijn, die door de god verlaten is of een huis waar geen brood te vinden is. (…) verban de bierfles uit je hart en vergeet de wijn.” Toch weten we uit archeologische resten en afbeeldingen dat er volop drank en misschien soms drugs (al dan niet voor medische doeleinden) werd geconsumeerd.

Rock-’n-roll

Natuurlijk kenden de oude Egyptenaren nog geen rock-’n-roll, maar dans en muziek waren belangrijke ingrediënten van hun cultuur. Dans en muziek vond plaats in tempels, paleizen, werkplaatsen, boerderijen, bij begrafenissen, maar ook thuis. Het was vermaak, maar ook een belangrijk onderdeel van religieuze praktijken.