31 'vergeten' archeologische opgravingen

Bij nader inzien was een tentoonstelling over nieuw onderzoek naar 31 ‘vergeten’ archeologische opgravingen in Nederland. De resultatenwaren te zien in een expositie over twee zalen, met onderwerpen uit de prehistorie, Romeinse tijd, middeleeuwen en de Tweede Wereldoorlog.

Nieuw onderzoek naar oude opgravingen

In de vorige eeuw zijn door het hele land duizenden opgravingsprojecten uitgevoerd. Lang niet altijd werden de resultaten goed in kaart gebracht. Vondsten en documentatie verdwenen zelfs ongezien in dozen en lades. 31 van deze ‘vergeten’ opgravingen zijn de afgelopen jaren opnieuw bestudeerd. Dat gebeurde door middel van nieuwe technieken en met financiële steun van het ministerie van OCW, de wetenschapsorganisatie NWO en in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Twee zalen vol ontdekkingen

De eerste zaal van de tentoonstelling was op de begane grond van het museum, vlakbij de ingang. Via een grote landkaart op de vloer maakten bezoekers in deze zaal kennis met alle projecten: 31 opgravingsprojecten en een digitaliseringsproject. De tweede zaal was op de eerste verdieping. Hier waren de onderzoeken verdeeld over vier thema’s, met objecten, verhalen, tekeningen, maquettes, reconstructies en foto’s. Bezoekers zagen welke ontdekkingen de vroegere én hedendaagse archeologen hebben gedaan.

Samen leveren de opgravingsprojecten een fraaie staalkaart van archeologisch Nederland op:

  • de Boshoverheide met de grootste prehistorische begraafplaats van Noordwest-Europa
  • Romeinse forten en dorpjes langs de limes en de kust
  • vroegmiddeleeuwse grafvelden en stadsopgravingen
  • de eerste onderwateropgraving van Nederland
  • vondsten uit de Tweede Wereldoorlog
  • … en nog veel meer

Onderzoekers van nu doen verrassende ontdekkingen

Gebrek aan geld en tijd was vaak de reden dat opgravingen niet verder werden uitgewerkt. De vergeten opgravingsprojecten hebben vervolgens lang moeten wachten voordat iemand zich erover ontfermde. Van 2010 tot 2014 vormden deze projecten het vertrekpunt voor nieuwe, spannende zwerftochten door archieven en depots. De onderzoekers van nu doken in de stoffige dozen en mappen met vondsten, tekeningen, foto’s en documentatie en deden soms verrassende ontdekkingen.

Odyssee en de behouden thuiskomst
Het project om de vergeten opgravingen nieuw leven in te blazen kreeg van het ministerie en het NWO de naam Odyssee mee. Hiermee werd de behouden thuiskomst van belangrijke informatie over ons verleden gesymboliseerd, vrij naar de behouden thuiskomst van de Griekse held Odysseus na zijn mythische omzwervingen.

Bij nader inzien