In de bijna tweehonderd jaar dat het dodenboek van Qenna in het Rijksmuseum van Oudheden wordt bewaard, is de papyrus verschillende keren gerepareerd. Vlak na aankoop werd het aan de achterzijde verstevigd met een dun en transparant papier, het zogenaamde papier végétal. Een groot deel van de Egyptische papyruscollectie is hiermee in de negentiende eeuw gerepareerd.

Negentiende eeuw

Vanaf de begintijd heeft het museum altijd veel binnen- en buitenlandse contacten gehad op het gebied van onderzoek, restauratie en collectiebeheer. In de jaarverslagen van het museum kunnen we teruglezen dat er soms zorgen waren over de staat van de papyruscollectie. In 1855 werd de papyrusbibliotheek in gebruik genomen en daarover schrijft men dat direct zonlicht leidde tot schade aan papyri die op kartons waren bevestigd en op papier gespannen.

De recente restauratie (2018-2022)

Tussen 2018 en 2022 zijn alle 38 delen van de papyrus van Qenna gerestaureerd in de ateliers van het museum. Daarbij hebben de restauratoren de oude reparaties verwijderd, omdat die schade veroorzaakten, en de vellen geconserveerd en ingelijst. Op de voorzijde van de papyrusvellen is in het verleden een soms dikke laag lijm aangebracht. Dat veroorzaakte spanning op het materiaal en daarom begon de restauratie met het verminderen van de lijmlaag. Aan de achterzijde is het witte papier er voorzichtig afgeweekt, waardoor de papyrus nu minder bobbelt. Loszittende stukjes papyrus en pigmenten zijn vastgezet met een verdunde lijmoplossing. Alle vellen zijn uiteindelijk tussen twee glasplaten gemonteerd, zodat ze zowel aan de voor- en achterkant goed te onderzoeken zijn.

Op zoek naar pigmenten

Onderzoek naar de eigenschappen van het materiaal is een belangrijk onderdeel van het restauratieproject. Om kennis te vergaren over bijvoorbeeld de oude pigmenten gebruiken de restauratoren verschillende microscopen en werken ze samen met onderzoekers van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Met behulp van een speciaal apparaat brengen ze de elementen in beeld, zoals ijzer, koper en calcium. Hierdoor leren ze meer over de samenstelling van de pigmenten op de papyrus. Door gebruik te maken van verschillende belichtingstechnieken, zoals ultraviolet- en infraroodstraling, maken ze foto’s waarmee oude schade en reparaties duidelijk in beeld worden gebracht.

» terug naar de tentoonstellingspagina