Aanwinst: Egyptische glasnegatieven uit 1910

Recent werden zesendertig originele glasnegatieven geschonken aan het Rijksmuseum voor Oudheden door de nabestaanden van Willem Johannes Oppenoorth (1883-1959). De collectie uit 1910 biedt een unieke inkijk in het Egypte uit het begin van de twintigste eeuw: zowel het vroege toerisme als beelden van het platteland en andere culturele aspecten van Egypte komen voorbij.

Willem Johannes Oppenoorth

Oppenoorth was een Haagse ingenieur en pionier op het vlak van fotografie. Na kort te hebben gewerkt in Nederlands-Indië, keerde hij begin twintigste eeuw terug naar Europa en maakte op de terugweg een tussenstop in Egypte. Hier leefde Oppenoorth zijn passie voor fotografie uit tussen de velden, piramides en moskeeën.

Een land in verandering

De glasnegatieven tonen in hoge resolutie hoe Egypte er uitzag in 1910. Hoewel de te verwachten vakantiekiekjes van de sfinx en piramides in Gizeh [1] niet veel verschillen van wat zich op de smartphone van een hedendaagse toerist bevindt, tonen andere foto’s de reusachtige veranderingen die Egypte de afgelopen ruim honderd jaar heeft ondergaan. Zo torent bijvoorbeeld op één foto de Sultan Hassan-moskee tot hoog boven de hoofdstad Caïro uit [2]. Vandaag de dag wordt deze historische moskee volledig omringd door hoogbouw, in de vorm van appartementen en kantoorgebouwen. Andere foto’s tonen hoe het drukke Caïro eruitzag voor de komst van de personenwagen: paardenkoetsen en elektrische trams domineren het straatbeeld [3].

De kleine dingen

Oppenoorth had niet alleen oog voor monumentale architectuur, maar ook voor de kleine dingen in het leven: een bloeiende tuin, een rustige Nijloever of een bescheiden dorpje. Hij fotografeerde ook een boer die zijn runderen over gemaaid graan laat lopen om het koren van het stro te scheiden [4]. Onbewust was hij op die manier een van de laatste getuigen van een landbouwmethode die terugliep tot de tijd van de farao’s.

Schenking glasnegatieven Oppenoorth Egypte en Caïro

1: Toeristen met Egyptische begeleiders voor de sfinx en de piramides van Gizeh

Schenking glasnegatieven Oppenoorth Egypte en Caïro

2: Een overzicht van Caïro met de Sultan Hassan-moskee als middelpunt.

Schenking glasnegatieven Oppenoorth Egypte en Caïro

3: Een drukke straat in Caïro.

Schenking glasnegatieven Oppenoorth Egypte en Caïro

4: Plattelandstafereel, met over het graan lopende runderen.

Schenking glasnegatieven Oppenoorth Egypte en Caïro

Willem Johannes Oppenoorth