In het hier afgebeelde portret van een dame zien we een goed voorbeeld van het grote belang dat in de Romeinse keizertijd werd gehecht aan ‘looks’. Het waren de dames aan het hof die de haarmode bepaalden. Livia, de echtgenote van keizer Augustus (27 v. Chr.-14 na Chr.), was daarin een van de leidende figuren. Hetzelfde gold voor Plotina, de vrouw van Trajanus (98-117 na Chr.), die een haardracht introduceerde waarvan we in dit portret een voorbeeld zien.

Invloed

Uit antieke bronnen blijkt overigens dat de invloed van sommige keizerlijke dames verder ging dan de haardracht of kleding. Zo bemoeide Livia zich actief met politieke aangelegenheden en wordt zij door klassieke auteurs omschreven als een ware intrigante, waarbij misschien moet worden aangetekend dat de auteurs overwegend mannen waren.

Complex kapsel

Het kapsel van de hier afgebeelde dame zit complex in elkaar. Rond de slapen en boven de oren zien we twee rijen korte krullen met aan de voorkant drie horizontale haarstrengen. Een lange, verlengde vlecht is enkele keren gedraaid en vastgezet op het hoofd. Het kortere haar van de dame zelf komt op het achterhoofd onder de vlecht uit en valt in pieken in de nek. Een deel van het haar is in de nek tot een knotje gevormd.

Moeder des huizes

De buste is een vrij realistische weergave van een vrouw van middelbare leeftijd. Mogelijk was zij een invloedrijke moeder des huizes, een zogenoemde matrona. Door de ingevallen wangen en harde trek rond haar mond lijkt haar gezichtsuitdrukking ontevredenheid uit te stralen. Haar gewaad, dat van diepe kettingplooien is voorzien, is op de schouders vastgezet met knoopjes.

• Kijk voor (meer) afbeeldingen in de collectiezoeker op deze website