Imitatievaatwerk uit Volsinii
Omstreeks 200 v. Chr. werd in de Etruskische stad Volsinii Novi aan het Meer van Bolsena hellenistisch aardewerk geproduceerd naar metalen voorbeelden. Van gele klei werden potten gemaakt die vervolgens werden verguld of verzilverd, zodat ze op het eerste gezicht niet van gouden of zilveren vaatwerk te onderscheiden waren. Een goedkope imitatie van edelmetaal, zou je kunnen zeggen.
Kraters en een schaal
Het Rijksmuseum van Oudheden heeft enkele exemplaren van deze keramiek in bezit, waaronder een kelkkrater (mengvat in de vorm van een bloemkelk) met rankmotieven, een volutenkrater (mengvat met gekrulde handvatten) en een navelschaal met een voorstelling van de Griekse held Heracles en twee godinnen. De navelschaal dankt zijn naam aan de knopvormige verhoging in het midden. Vaak is zo’n knop versierd met een gestempeld reliëf. In het Volsinische repertoire moeten we dan denken aan afbeeldingen van Silenen (fabeldieren uit de Griekse mythologie), Heracles en zeenimfen op watermonsters.
Heracles, Aphrodite en Nikè
Op de afbeelding van het schaaltje (tweede afbeelding) verkeert Heracles in het gezelschap van twee halfnaakte godinnen, van wie er één vleugels heeft. De Griekse held zit op een rots. In zijn rechterhand houdt hij zijn knots losjes vast en op zijn borst is de band van een pijlenkoker te zien. De godin in het midden staat met de rechterarm in haar zij en draagt in de linker een mand met vruchten. De godin links draagt in haar rechterarm een hoorn des overvloeds. Identieke voorstellingen vinden we op 3de-eeuwse spiegels uit Praeneste (Palestrina). Daaruit kunnen we afleiden wie de godinnen zijn, namelijk Aphrodite (links), godin van de liefde, schoonheid, seksualiteit en vruchtbaarheid, en Nikè, godin van de overwinning. De Etrusken kenden deze godinnen respectievelijk onder de namen Turan en Mean.
Gelouterd
Het motief van een gelouterde Heracles, in rust na de twaalf moeilijke werken die hij op Aarde moest uitvoeren in opdracht van koning Eurystheus, vinden we ook terug op 4de-eeuws Zuid-Italisch aardewerk. De thema’s ‘rust na lijden’ en ‘overwinning op de dood’ pasten goed bij keramiek die werd meegegeven in het graf.
