Bronzen beeldjes
De collectie kleine bronzen beeldjes van het Rijksmuseum van Oudheden omvat ook enkele exemplaren waarvan we iets kunnen leren over de religie en het dagelijks leven van de Etrusken.
Turan
Dat geldt bijvoorbeeld voor een massief gegoten beeldje van een gevleugelde vrouw (eerste afbeelding, midden), dat de godin van de liefde voorstelt, bij de Etrusken Turan geheten, ‘zij die geeft/schenkt’. In haar linkerhand draagt zij een bloem, symbool van de vruchtbaarheid. Het haar is strak naar achteren gekamd en valt tot diep over de rug. De fijne gelaatstrekken verraden stijlinvloeden uit het Oost-Griekse gebied (Ionië). Om haar mond speelt de ‘archaïsche’ glimlach, een weergave van de lippen in Griekse sculpturen van de 6de eeuw v. Chr. Ze draagt korte laarsjes met een wijde schacht die in twee punten aan de voor- en achterkant uitloopt.
Satyr
De bronzen satyr (eerste afbeelding, links), een veelvuldig verschijnende volgeling van de wijngod Dionysus in de Etruskische kunst, maakt een elegante beweging waarbij hij in een danspas het ene been voor het andere plaatst, maar vooral de handen laat zien. Hand- en armgebaren waren belangrijk in de Etruskische dans. Het bronzen beeldje is waarschijnlijk samen met andere stukken bevestigd geweest op de rand van een bronzen wijnvat voor een ‘rondedans’.
Griffioen
De kleine griffioen (eerste afbeelding, rechts), een fabeldier met de kop en vleugels van een adelaar en het lichaam van een leeuw, is een offergeschenk voor een godheid. Het werd net als vele andere kleinere votiefgaven begraven in votiefkuilen op een tempelterrein. Dat gebeurde als de heiligdommen te vol raakten. Zo ontliepen ze het lot te worden omgesmolten en konden ze de tand des tijds doorstaan.
Inscriptie
Sommige van deze bronzen voorwerpen dragen inscripties waarin staat dat het een votiefgift is. De hier afgebeelde kleine griffioen komt uit de buurt van Cortona en draagt de inscriptie TINSCVIL, wat zoveel betekent als ‘gewijd aan Tin(ia)’, de oppergod van de Etruskische godenwereld.
Lintfiguur van een jongeman
Het langgerekte platte bronzen beeldje van een jongeman op de tweede afbeelding is ook een wijgeschenk. De jongeman giet bij wijze van offer een schaaltje uit en houdt in zijn linkerhand een vrucht. Een typisch Etruskisch stijlelement is het volledig veronachtzamen van de proporties van het menselijk lichaam. De oorsprong van dergelijke ‘lintfiguren’ ligt in Zuid-Etrurië en het aangrenzende Latium (Lazio) in het midden van Italië. Al vanaf de 8ste eeuw v. Chr. komen hier beeldjes voor die uit een dunne plaat metaal zijn gesneden. De twintigste-eeuwse Zwitserse beeldhouwer Alberto Giacometti heeft zich duidelijk door deze stijlfiguren laten inspireren.
