Kist van uitgeholde boomstam

In de duizenden jaren lange geschiedenis van het oude Egypte werden de doden op verschillende manieren gemummificeerd en ‘verpakt’. Aanvankelijk werden de windsels rondom het gezicht nog bepleisterd en beschilderd met de gelaatstrekken van de overledene. Later werd het hoofd volledig omgeven door een mummiemasker van op elkaar gelijmd en gestuukt linnen. In de eeuwen daarna werden de maskers langer, tot ze tegen het einde van het Middenrijk (1980-1760 v.Chr.) het hele lichaam als een huls omsloten (cartonnages).

Uitgeholde boomstam

In het begin lagen dergelijke cartonnagehulzen of kisten nog op de linkerzij in een rechthoekige buitenkist. Omstreeks 1600 v.Chr. werd de kist op de rug gelegd en raakte het rechthoekige buitenmodel uit de mode. Het is deze tijd waaruit de hier afgebeelde mummiekist van Montnacht stamt. De kistenmakers holden voor dit twee meter lange exemplaar een boomstam uit. Veel andere kisten uit die tijd (17de faraonische dynastie, 1575 v.Chr.) zijn op dezelfde manier gebouwd.

Minimale vormgeving

De vormgeving van hoofd, schouders en voeten is tot een minimum beperkt gebleven. Het oppervlak is rijk beschilderd in blauwgrijs, rood en zwart op een witte ondergrond. Rondom het hoofd is een zware pruik afgebeeld die aan de voorkant wordt bedekt door de afhangende vleugels van een grote vogel. Tussen de vleugels en onder de kin van de dode is een brede halskraag afgebeeld. De kraag eindigt in een halfrond gebogen rand met kralenmotief, die op de schouders uitloopt in valkenkoppen. Onder de rand hangen weer twee vleugels met lange slappennen. Op de onderkant van de kist zien we een geblokt patroon en een opschrift in cursieve hiërogliefen, een offerformule voor de overledene. Onder de voeten zijn twee figuurtjes van Isis en Nephthys geschilderd. Zo vormt de dode het evenbeeld van Osiris, de goddelijke heerser van het dodenrijk die door zijn zusters Isis en Nephthys wordt beweend.

Grafrovers begin vorige eeuw

De kist komt waarschijnlijk uit Thebe, waar nu het dorpje Dra Aboe el-Naga ligt. Begin vorige eeuw is dit gebied door grafrovers danig geplunderd. Hun buit verkochten zij aan Europese handelaars en verzamelaars. Uiteindelijk is ook de kist van Montnacht langs die weg in Leiden terechtgekomen. Tegelijkertijd zijn er mogelijk nog andere voorwerpen uit het grafveld van Dra Aboe el-Naga naar het Rijksmuseum van Oudheden gekomen, zoals een zilveren diadeem van een van de koningen uit die tijd en de canopenkist met organen van Sebekemsaf.

De voorwerpen | Relevante voorwerpen