Glazen aapje

Op deze afbeelding zien we een flesje in de gedaante van een aap (4de eeuw na Chr., 19,5 centimeter hoog). De aap is gekleed in een manteltje met capuchon (cucullus) en zit in een rieten stoel met een zevendelige herdersfluit (ook wel syrinx of Panfluit genoemd) in zijn voorpoten. Dergelijke flesjes werden vaak als grafgift meegegeven voor kinderen. Het flesje is gemaakt van ontkleurd glas en geblazen in een tweedelige vorm. De naad is goed te zien.

Aapjes africhten

Het voorwerp weerspiegelt een geliefd gebruik in de oudheid, dat in sommige streken tot op de dag van vandaag nog wordt gekoesterd, namelijk om aapjes af te richten en kunstjes te laten uithalen, waaronder dus het bespelen van een fluit. In Trier zijn drie van dergelijke flesjes gevonden, alle in 4de-eeuwse graven. Twee waren als grafgift meegegeven aan een kind. Andere exemplaren zijn gevonden in Keulen en in Noord- en Noordoost-Gallië, het gebied waartoe in de Romeinse tijd een deel van Frankrijk, België, delen van Nederland en Duitsland behoorden.

Herkomst

Het hier afgebeelde exemplaar komt uit de verzameling Gildemeester, zo genoemd naar de 19de-eeuwse collectioneur Paulus Adriaan Gildemeester die van grote betekenis is geweest voor het Rijksmuseum van Oudheden. Het flesje zou zijn gevonden in Nijmegen, maar deze vermeende herkomst is zeer twijfelachtig en zou wel eens kunnen zijn ingegeven door het feit dat verzamelaars vaak meer wilden betalen voor een stuk dat uit Nederland afkomstig was.

Onduidelijke kop

De kop van dit exemplaar is slecht uit de vorm gekomen. Hij mist de karakteristieke apenkoptrekken die bij andere exemplaren wel goed te zien zijn. Mogelijk heeft dat te maken met het gebruik van uitgesleten mallen. Flesjes als dit zijn erg geliefd. Voor het Keulse exemplaar werd in 1881 drieduizend mark betaald, een grote som geld voor die tijd.

Glasproductie

Glazen voorwerpen die in een twee- of meerdelige vorm werden geblazen, werden in de 1ste en 2de eeuw na Chr. voornamelijk vervaardigd in het oostelijk deel van het Middellandse Zeegebied. Een uitzondering daarop vormen de zogenoemde circusbekers uit de 1ste eeuw die ergens in het westen moeten zijn geproduceerd. De productie van dergelijk glaswerk komt in het westen rond de 2de en 3de eeuw tot bloei, terwijl die in het oosten dan voorbij is.

1. De voorwerpen | Relevante voorwerpen