Germaanse halssieraden van goud
De vier hier afgebeelde halssieraden werden in 1952 gevonden langs de uiterwaarden van de Gelderse IJssel bij Olst. Ze zijn omstreeks 400 na Chr. gemaakt uit omgesmolten laat-Romeinse gouden munten, solidi geheten, het meervoud van het Latijnse solidus. In de Germaanse samenleving werd veel waarde gehecht aan edelmetalen sieraden. Germaanse koningen droegen zelfs torques (halssieraden of armbanden) wanneer ze ten strijde trokken. Zo’n sieraad was een teken van macht en een gewilde oorlogsbuit.
Beowulf
Het Britse heldenepos Beowulf (8ste eeuw) verhaalt van een legendarische halsring die een Zuid-Zweedse koning op het slagveld verloor: ‘De geweldige oorlogskoning droeg deze beroemde halsring toen hij het schuimende water overstak [om zijn vijand te ontmoeten]; hij sneuvelde onder zijn schild. Zijn geharnaste lichaam viel in handen van de Franken, net als de halsring.’
Typisch Germaanse halsringen
De halssieraden uit Olst zijn in het midden verdikt en vertonen in de omloop facetten. Op de verdikking zijn ter versiering punten en cirkels aangebracht. Dat is typisch Germaans. Het lijkt er dan ook op dat deze gouden sieraden door Germaanse handwerkslieden vervaardigd zijn. Een versiering met een ring- of cirkelmotief verwijst in de Germaanse tradities naar de eeuwigheid. De sluiting van de halssieraden bestaat uit een peervormig oog met een konisch knopje. Het goud is 22 karaats. De goudschat van Olst staat niet op zichzelf. Ook op andere plaatsen in Nederland zijn vergelijkbare vondsten gedaan. Zo werden in 1955 in Beilen vijf gouden halsringen en een armband ontdekt, naast nog eens 22 munten.
Raadsel
Wat de goudschatten met elkaar gemeen hebben is dat ze aan het einde van de 4de of begin 5de eeuw in de grond terecht zijn gekomen. Alleen is niet duidelijk waarom. De voorwerpen moeten in ieder geval hebben toebehoord aan vooraanstaande Germaanse stamhoofden die contacten onderhielden met het Romeinse rijk. Mogelijk hebben ze het goud geschonken gekregen of zijn ze ermee betaald, al of niet vanwege hun steun bij militaire acties of om te voorkomen dat ze zich vijandig zouden gaan gedragen. Misschien hebben politieke onrust, onderlinge strijd of plunderingen de eigenaar ertoe bewogen zijn schatten te begraven. Een andere mogelijkheid is dat ze dienden als offer om de goden gunstig te stemmen in tijden van onrust.
