Oudste tekening van Nederland
De oudste tekening van Nederland staat op een kiezelsteen van 9 bij 5,5 centimeter. De steen werd in 1997 gevonden tijdens opgravingen van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) en de Universiteit Leiden in het Limburgse Linne bij St. Odiliënberg. De vindplaats was een 12.000 jaar oud jagerskampje uit de oude steentijd.
Diep uitgesneden driehoek
Op de steen is een diep uitgesneden driehoek te zien, opgevuld met zorgvuldig gegraveerde dwarslijntjes. De tekening moet gemaakt zijn met een vuurstenen werktuig. De betekenis ervan is onduidelijk, ook al omdat een deel van de steen ontbreekt. Mogelijk had de tekening een algemene symbolische betekenis voor de steentijdjagers. Volgens de betrokken onderzoekers zouden we in de tekening de afbeelding van een tent kunnen zien, maar kan de driehoek ook een seksuele of erotische betekenis hebben, of diende het gewoon als eigendomskenmerk.
Limburgse vondsten
De kiezelsteen werd gevonden door een onderzoeksteam van dr. Leo Verhart, voormalig conservator Nederlandse prehistorie van het RMO en leider van het archeologische Maasdalproject. Dit project werd tussen 1993 en 1999 uitgevoerd door de twee Leidse instellingen in samenwerking met de Heemkundevereniging Roerstreek. Tot voor 1997 golden de tekeningen ‘Danser van Wanssum’ en de ‘Venus van Geldrop’ als de oudste van ons land. Deze werden eveneens in Limburg gevonden en zijn respectievelijk 11.000 en 10.000 jaar oud, maar er zijn vraagtekens omtrent hun authenticiteit. In 2018 publiceerde RMO-conservator dr. Luc Amkreutz samen met collega’s een artikel over de vondst van een kunstvoorwerp uit de Noordzee. Het betrof een voetbeen van een bizon waarop V-vormige tekens waren gegraveerd. Dit stuk is 13.000 jaar oud.
Jagerskamp
Het onderzoek van Verhart c.s. werd uitgevoerd op een terrein waar amateurarcheologen sinds 1985 zo’n vijfhonderd vuurstenen aan de oppervlakte brachten. Bij de eerste opgravingen van 1993 werd daar een zeer zeldzaam, eenmalig gebruikt jagerskamp uit de oude steentijd ontdekt, dat ernstig bedreigd werd door ruilverkaveling en erosie. Uiteindelijk is dit kamp opgegraven. Het bleek voornamelijk te bestaan uit afval van vuursteenbewerking en afgedankte werktuigen.
Nóg een jagerskamp
Later, in 1999, werd in het Limburgse Posterholt een jagerskamp uit 7000 v. Chr. gevonden. Het bijzondere van deze vindplaats was dat hij niet was aangetast door latere bewoning. De oorspronkelijke sporen waren nog duidelijk te zien. Uit de werktuigen die daar werden aangetroffen, kon worden afgeleid dat er werd gejaagd, dat er werktuigen werden vervaardigd, huiden werden schoongemaakt en vuursteen, hout, been en gewei werden bewerkt. In diepe kuilen werden kampvuren gestookt voor het bereiden van voedsel. De vondsten duiden erop dat de jagers hier lange tijd hebben gebivakkeerd.
