Assyrisch koningsreliëf met koning Tiglath-Pileser III

Oude Midden-Oosten

Neo Assyrisch reliëf van grofkorrelig kalksteen, rechthoekig van vorm, met de afbeelding van koning Tiglath-Pileser III, zittend op zijn troon. De oppervlakte van het reliëf is niet geheel bewaard gebleven en tamelijk verruwd. De koning is gekleed in een tot op de enkels reikend gewaad met korte mouwen, versierd langs de zomen, en draaft een hoge, afgeplatte kroon met een oprijzende punt. Om beide polsen draagt hij een armband. In de opgeheven rechterhand houdt de koning een staf vast, in zijn linkerhand een bloem. De ongeschoeide voeten rusten op een klein, vierkant platform. De hoge troon toont fraai bewerkte poten en spijlen. Op de zetel ligt een doek met franjes; ook de rugleuning is met een dergelijke doek bedekt.

Dit reliëf komt uit Nimrud (nu in Irak), een stad die meer dan 150 jaar lang de hoofdstad was van het machtige Assyrische rijk. We zien koning Tiglath Pileser III (745-727 v.Chr.) zittend op een troon. De kroon op zijn hoofd, met een oprijzende punt, is typisch voor een Assyrische koning.

Dit stuk steen is maar een klein onderdeel van een grotere voorstelling. Het stuk is in de 19e eeuw opgegraven door de Britse archeoloog Henry Layard. Het RMO kocht het stuk in 1934 van een familie die bevriend was met die archeoloog en het direct van hem had gekregen. Een paar jaar later werd een tekening van de hele voorstelling gepubliceerd. Layard had het reliëf in kleinere stukken gezaagd. Op die manier is het veel makkelijker te transporteren.

Vòòr de koning stond ooit een ambtenaar. Tussen de koning en de ambtenaar knielt een buigende persoon. Lang werd gedacht dat dit een gevangene voorstelt. De koning heeft namelijk een bloem in zijn hand. Met dat teken van leven kon hij een doodsvonnis opheffen. Maar reliëfs in deze tijd waren niet de plek om de menselijkheid van de koning te tonen, en de meeste gevangenen op reliëfs worden op gruwelijke wijze vermoord. Het lijkt dus waarschijnlijker dat de koning hier zijn manschappen zegent voor een gevecht. Zo’n zegening gaf een soldaat kracht en bescherming. Dat past ook beter bij het vervolg van het verhaal op de reliëfs, waarin te zien is hoe soldaten op weg gaan naar de vijand, hoe ze die verslaan, en hoe ze de overwonnenen wegvoeren.

Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: Willemsen (red.), Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden, 2020, p.119. Tentoonstellingsteksten RMO, Nineveh (2017-2018) ; Petit, Het oude nabije Oosten, 2016, p. 111.

Details

Afmetingen: 93,8 × 52,1 × 7,1 cm, 73kg
Materiaal: steen ; kalksteen
Periode: Neo Assyrische Periode 745-727 v.Chr.
Vindplaats: Irak, Nimrud
Verwerving: schenking 1934 juni
Inventarisnummer: A 1934/6.1

Relevante topstukken

Alle topstukken