Romeinse kopie van de zog. Hercules Farnese, een schepping van Lysippus (Napels). Hercules is naakt en leunt op zijn knots, waaroverheen ook de leeuwenhuid is gedrapeerd.

Dit standbeeld van Hercules is een kleinere versie van de beroemde Hercules Farnese, gevonden in Rome in 1546. Hercules rust op zijn knots, met de Appels van de Hesperiden in zijn rechterhand. De zoektocht naar deze appels was een van de laatste van de mythische Twaalf Werken van Hercules. Over de knots hangt de leeuwenhuid die hij als trofee had meegenomen na zijn eerste Werk, het doden van de leeuw van Nemea. De grote versie in Rome werd in de 16e eeuw gerestaureerd door Michelangelo en geplaatst in het Palazzo Farnese in die stad (vandaar de bijnaam van het beeld). Die Hercules Farnese is een grote Romeinse kopie van het bronzen origineel van de Griekse beeldhouwer Lysippus (4e eeuw v.Chr.), dat verloren is gegaan. Lysippus week af van de klassieke verhoudingen van het menselijke lichaam en bracht meer beweging in zijn sculpturen. Bij deze Hercules is dit te zien aan de rechterarm, die hij op zijn rug houdt. Dit nodigt de kijker uit om rondom het beeld te lopen. Hercules is bijna bovenmenselijk gespierd afgebeeld, met een uitgeputte houding. De vermoeidheid is van zijn gezicht af te lezen. Deze kleinere versie van dit beeld behoorde in de 16e eeuw tot de verzameling van Andrea Vendramin in Venetië. Via de Amsterdamse kooplieden Gerrit en Jan Reijnst kwam het terecht in de privécollectie van de Amsterdammer Gerard van Papenbroek. In 1744 liet Van Papenbroek zijn verzameling na aan de Universiteit Leiden. De oudheden werden opgesteld in de botanische tuin, wat het begin markeerde van het RMO. Deze tekst is geschreven in 2024 en is gebaseerd op: Willemsen (red.), Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden, 2020, p. 17.