Mastaba-kapel van Hetepherachty
Egypte en NubiëEen mastaba was het bovengrondse gedeelte van een grafmonument voor de familieleden van de farao en voor hoge ambtenaren uit het Oude Rijk (2639 - 2216 v.Chr.). Deze offerkapel is compleet bewaard gebleven en was van rechter en priester Hetepherachty.
Rondom een mastaba stonden altijd kapellen, waarin voedsel werd geofferd aan de overledene. Ook wanneer dat niet gebeurde, hoefde de dode geen honger te lijden. De afbeeldingen op de wanden voorzien hem (of haar) op magische wijze van voedsel. De reliëfs zijn dus heel belangrijk voor de dode om te kunnen voortleven in het hiernamaals. Ook tonen ze de status van de grafeigenaar, die de werkzaamheden van zijn dienaren overziet.
Op de voorgevel van de kapel staat Hetepherachty afgebeeld met zijn zoon Nianchptah. In de tekstkolommen aan weerszijden van de deur spreekt hij de bezoekers van zijn graf toe. De kapel bestaat uit één vertrek en op alle wanden staan voorstellingen uit het dagelijks leven: offers, landbouw, visvangst, veeteelt, etc. De reliëfs zijn prachtig gemaakt, met een grote verscheidenheid aan dieren- en natuurafbeeldingen. Tegen de achterwand staat een schijndeur waarvoor de dodenoffers moesten worden neergezet. Zo had de overledene op magische wijze toegang tot het in de kapel geofferde voedsel.
De kapel was oorspronkelijk 4,75 meter lang en 1,60 meter breed, maar is in het museum iets ruimer opgesteld. De kalkstenen wanden zijn niet alleen bedekt met scènes uit het dagelijks leven van Hetepherachty, maar laten ook episoden uit het begrafenisritueel van die tijd zien. De kleuren waarmee de reliëfs waren beschilderd zijn op grote delen van de wanden nog bewaard gebleven.
Details
Inventarisnummer: F 1904/3.1-b
Afdeling: Egypte en Nubië
Objectnaam: grafkapel
Materiaal: kalksteen
Afmetingen: 306 x 280 x 475 cm
Periode: Oude Rijk ; 5e dynastie ca. 2400 v.Chr.
Vindplaats: Egypte, Sakkara, graf van Hetepherachet
Verwerving: schenking 1902 november
Literatuur
Boeser, Catalogus (1907) B.I.1 Beschrijving van de Egyptische verzameling, I, p.11-18, Pl.V-XXI Gids 8, 38, afb. 7 A. Mariette, Mastaba's (Parijs 1885), 340-348: D 60 J. de Morgan, Carte de la Nécropole Memphite (s.i. 1897), krt. 9 L. Klebs, Reliefs AR (Heidelberg 1915), afb. 26, 59, 60, 73, 87, 93, 96 W. Wreszinski, Atlas (Leipzig 1923), pl. 95-110 J. Capart, Memphis (Brussel 1930), 377, fig. 363 H.P. Bremmer, Egyptische kunst (Utrecht 1931), pl. 6-10 G. Reisner, Development Tomb (Cambridge 1936), 408: D 60, Map (2) W.D. van Wijngaarden, Meesterwerken (Leiden 1938), 20-27 G. Roeder, OMROL 20 (1939), p. 18-22 H.Th. Mohr, The Mastaba of Hetep-her-Akhti (Leiden 1943), Med. en Verh. E.O.L. nr. 5 A. Klasens, Egyptische kunst (Amsterdam 1962), 14-20 L.G. Leeuwenburg, BABesch 39 (1964), 50-54 M. Lichtheim, Ancient Egyptian literature I (Berkeley 1973), 16 PM III-2/ii, (1979), 593-595 Rijksmuseum van Oudheden 1981, p. 59 cat. 4 H.D. Schneider/M.J. Raven, De Egyptische Oudheid (Den Haag 1981), nr. 28 H.D. Schneider, Beeldhouwkunst (Amsterdam 1992), 20-22 nr. 3 W. Decker/M. Herb, Bildatlas zum Sport im Alten Ägypten (Leiden 1994), cat. no. K 2.11, Taf. CCXI N. Dürring, Mat. zum Schiffsbau (Berlijn 1995), 17 cat. Egyptian Art in the age of the pyramids (New York 1999), 108-9, 114 R. Pérez Arroyo, La música en el era de las pirámides (Madrid 2001), 283 en fig. 19 (= Music in the Age of the Pyramids, 2002) 100 topstukken van het RMO (Leiden 2009), 18-19 A. Woods, JEA 95 (2009), 168-171 M.J. Raven, Egyptische magie (Zutphen 2010), afb. 54 A. Kucharek, Altägyptische Totenliturgien (Heidelberg 2010), 576 n. 57 R. van Walsem, JEOL 44 (2013), 126 n. 39, 127 n. 41, 130 n. 66, 135 n. 86 J. Wieringa, Mehen 2013, 80 afb. 7a, 90 afb. 21, 92 afb. 23, 93 afb. 24 S. Vereecken, Ta-Mery 6 (2013), 167 afb. 6 scriptie N. van de Beek (archief RMO 14.3/86ab) (vogelvangst/geitenhoeden) R. van Walsem, Phoenix 60.2-3 (2014), 69, 80-81, afb. 1 (moerasjacht) E. Lock-Cornelisse, Saqqara Newsletter 13 (2015), 10 fig. 1, 16 figs. 11-12 (vogels) J. Wieringa, Mehen 2015, 86-89 en afb. 6, 10-13 (landbouw) M. Fitzenreiter, 'Sense and Serendipity: Zur Ambiguität pharaonischer Bildschriftlichkeit', in: V. Verschoor et al (eds), Imaging and Imagining the Memphite Necropolis, Egyptologische Uitgaven 30, Leiden 2017, 177-199. N. van de Beek, in: V. Verschoor et al (eds), Imaging and imagining the Memphite necropolis, Leuven/Leiden 2017, 233-238 M. Odler/M.Peterková Hlouchová, SAK 46 (2017), 204 fig. 3, 217 (icon104: harpoen) M. Nuzzolo, The Fifth Dynasty Sun Temples, Prague 2018, 385-386. Walsem, René van 2020. (Auto-)"bioconographies" versus (auto-)biographies in Old Kingdom elite tombs: complexity expansion of image and word reflecting personality traits by competitive individuality. In Stauder-Porchet, Julie, Elizabeth Frood, and Andréas Stauder (eds), Ancient Egyptian biographies: contexts, forms, functions, 117-159. Atlanta: Lockwood.118-122. Topstukken van het RMO, Leiden 2020, p. 100-101 Teksten: Emm. de Rougé, Inschr. hiér. copiées en Égypte (1879), 81, 91 M. Lichtheim, Autobiographies (Freiburg 1988), nr. 1 Sethe, Urk I (1933), 49-51(31) Reliefmotieven: I. Müller, Forschungen und Berichte 16 (1974), 79-96 (passim) Tentoonstellingen: Stedelijk museum Amsterdam sept-oct. 1938: Uit de schatkamers der Oudheid, 59, nr. 164 (7 afgietsels)
Heeft u extra informatie over dit voorwerp? Laat het ons weten.
Deeplink: https://hdl.handle.net/21.12126/22603
